مشاوره اختلال شخصیت در بزرگسالان به حل مشکلات روحی و بهبودی وضعیت روانی افراد می‌پردازد تا بتوانند از این طریق کیفیت زندگی خود را افزایش دهند. فردی که اختلال شخصیت دارد، طرز فکر، احساس، رفتار یا ارتباطش با دیگران با یک فرد عادی بسیار متفاوت است؛ بنابراین باید خود با اطرافیانش به دنبال درمان مناسب باشند. در این مطلب از کلینیک سرو با مدیریت دکتر مهدی قاسمی، به مشاوره اختلال شخصیت در بزرگسالان و هر چیزی که لازم است در ارتباط با درمان اختلال شخصیت بدانید، می‌پردازیم.
اختلال شخصیت در بزرگسالان چیست؟
اختلال شخصیت یک وضعیت سلامت روان است که شامل الگوهای طولانی مدت، فراگیر و مخرب تفکر، رفتار، خلق و خو و ارتباط با دیگران می‌شود. این الگوها باعث پریشانی قابل توجه فرد یا اختلال در توانایی عملکرد او می‌شوند.
شخصیت برای تعریف اینکه ما به عنوان یک فرد چه کسی هستیم، حیاتی است. شخصیت شامل ترکیبی منحصر به فرد از ویژگی‌ها – از جمله نگرش‌ها، افکار و رفتارها – و همچنین نحوه ابراز این ویژگی‌ها در تعاملات ما با دیگران و دنیای اطرافمان است. اختلالات شخصیت ممکن است باعث درک تحریف شده از واقعیت، رفتارهای غیرطبیعی و پریشانی در جنبه‌های مختلف زندگی، از جمله کار، روابط و عملکرد اجتماعی شود. علاوه‌براین، افراد مبتلا به اختلال شخصیت ممکن است رفتارهای نگران‌کننده خود یا تأثیر منفی که بر دیگران دارند را تشخیص ندهند.
بیشتر اختلالات شخصیتی در دوران نوجوانی شروع می‌شوند، زمانی که شخصیت شما بیشتر رشد می‌کند و بالغ می‌شود. در نتیجه، تقریباً همه افرادی که به اختلالات شخصیتی مبتلا می‌شوند، بالای ۱۸ سال سن دارند. اختلال شخصیت در افراد شامل اضطراب شدید، افسردگی، وسواس، روابط ناپایدار و پرتنش و … می‌شود که هنگامی که این رفتارها برای فرد یا اطرافیان وی آزاردهنده باشند باید به یک روانکاو یا روانپزشک مراجعه نمود.
علائم اختلال شخصیت در بزرگسالان
هر نوع اختلال شخصیت علائم یا نشانه‌های منحصر به فردی دارد. ابتدا لازم است مشخص شود که آیا فرد به این بیماری مبتلا است یا خیر. هنگامی که کسی متوجه شود که اختلال شخصیت دارد، جستجو و پیگیری درمان برای مشاهده بهبودی آسان‌تر است. به عنوان یک قاعده کلی، اکثر اختلالات شخصیتی معمولاً دارای علائم زیر هستند:
- روابط: افراد مبتلا به اختلال شخصیت به دلیل باورها و رفتارهای مشکل‌ساز خود، در ایجاد روابط نزدیک و پایدار با دیگران مشکل دارند. آنها ممکن است فاقد همدلی یا احترام به دیگران باشند، از نظر عاطفی منزوی باشند یا بیش از حد به توجه و مراقبت نیاز داشته باشند.
- هویت و حس خود: افراد مبتلا به اختلال شخصیت عموماً فاقد تصویر واضح یا پایداری از خود هستند و نحوه نگاه آنها به خودشان اغلب بسته به موقعیت یا افرادی که با آنها هستند تغییر می‌کند. عزت نفس آنها ممکن است به طور غیرواقعی بالا یا پایین باشد.
- کمبود خودآگاهی: افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی اغلب هیچ بینش یا آگاهی از چگونگی تأثیر افکار و رفتارهای مشکل‌ساز خود بر روابطشان با دیگران ندارند.
- مشکل در مدیریت و کنترل هیجانات: فرد دچار اختلال شخصیت، نوسانات خلقی شدید و سریعی را تجربه می‌کند که برای دیگران قابل درک نیست. ممکن است خشم نامتناسب با موقعیت، اضطراب دائمی، احساس پوچی مزمن یا واکنش‌های هیجانی بسیار شدید یا برعکس، بی‌تفاوتی و سردی عاطفی از خود نشان دهد.
انواع اختلال شخصیت در بزرگسالان
تشخیص صحیح اختلال شخصیت در بزرگسالان، مستلزم بررسی یک متخصص سلامت روان (روانکاو و روانپزشک) با سابقه علائم طولانی مدت فرد و سایر عوامل است. افراد زیر ۱۸ سال معمولاً نمی‌توانند مبتلا به اختلال شخصیت تشخیص داده شوند زیرا شخصیت‌ها هنوز در دوران نوجوانی در حال شکل‌گیری هستند. برخی از افراد ممکن است بیش از یک اختلال شخصیت یا علائم ترکیبی داشته باشند. انواع اختلالات شخصیت در بزرگسالان را به صورت کامل در ادامه بررسی کرده‌ایم.
اختلال شخصیتی خوشه A
اختلالات شخصیتی خوشه A شامل تفکر یا رفتارهای غیرمعمول و عجیب و غریب است. این موارد عبارتند از:
- اختلال شخصیت پارانوئید: ویژگی اصلی این بیماری، پارانویا است که به بی‌اعتمادی و سوءظن بی‌وقفه به دیگران بدون دلیل کافی برای سوءظن گفته می‌شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب معتقدند که دیگران سعی در تحقیر، آسیب یا تهدید آنها دارند.
- اختلال شخصیت اسکیزوئید: این بیماری با الگوی مداوم کناره‌گیری و بی‌علاقگی عمومی به روابط بین فردی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید هنگام تعامل با دیگران، طیف محدودی از احساسات را بروز می‌دهند.
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپال: فرد مبتلا به این اختلال ممکن است در روابط نزدیک بسیار ناراحت کننده باشد، رفتار عجیب و غریب و تفکر تحریف شده داشته باشد. همچنین ممکن است گفتار غیرطبیعی یا اضطراب اجتماعی شدید داشته باشد.
اختلال شخصیتی خوشه B
اختلالات شخصیتی خوشه B شامل رفتارهای نمایشی و نامنظم است. افراد مبتلا به این نوع بیماری‌ها، احساسات شدید و ناپایدار و رفتارهای تکانشی از خود نشان می‌دهند. اختلالات شخصیتی خوشه B شامل موارد زیر است:
- اختلال شخصیت ضداجتماعی: فرد مبتلا به این اختلال ممکن است حقوق دیگران را نادیده بگیرد یا نقض کند. آنها همچنین ممکن است دائماً به دیگران دروغ بگویند، رفتارهای تکانشی داشته باشند و با هنجارهای اجتماعی مطابقت نداشته باشند.
- اختلال شخصیت خودشیفته: فرد مبتلا به این اختلال ممکن است آرزوی تحسین داشته باشد و نسبت به دیگران همدلی نشان ندهد. همچنین ممکن است احساس خودبزرگ‌بینی اغراق‌آمیزی داشته باشد، از دیگران سوءاستفاده کند یا احساس کند که حق به جانب است.
- اختلال شخصیت نمایشی: فرد مبتلا به این اختلال ممکن است بیش از حد احساساتی باشد و به دنبال توجه باشد. همچنین ممکن است وقتی توجه از او سلب می‌شود یا از ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه به خود استفاده می‌کند، احساس ناراحتی کند.
- اختلال شخصیت مرزی (BPD): فرد مبتلا به این اختلال ممکن است عزت نفس پایینی داشته باشد، احساسات عمیقی داشته باشد، رفتار تکانشی و روابط ناپایداری داشته باشد. آنها ممکن است در مواقع نامناسب خشم خود را نشان دهند، اقدام به خودکشی مکرر داشته باشند، احساس پوچی مداوم داشته باشند یا برای جلوگیری از احساس رها شدن، اقدامات شدیدی انجام دهند.
اختلال شخصیتی خوشه C
اختلالات شخصیتی خوشه C شامل اضطراب و ترس شدید می‌شوند. این اختلالات عبارتند از:
- اختلال شخصیت اجتنابی: افراد مبتلا به این بیماری احساس مزمن بی‌کفایتی دارند و نسبت به قضاوت منفی دیگران بسیار حساس هستند. اگرچه دوست دارند با دیگران تعامل داشته باشند، اما به دلیل ترس شدید از طرد شدن، تمایل دارند از تعاملات اجتماعی اجتناب کنند.
- اختلال شخصیت وابسته: این وضعیت با نیاز مداوم و بیش از حد به مراقبت شدن توسط شخص دیگری مشخص می‌شود. همچنین شامل تسلیم شدن، نیاز به اطمینان خاطر مداوم و ناتوانی در تصمیم‌گیری است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته اغلب به شخص دیگری بسیار نزدیک می‌شوند و تلاش زیادی برای راضی کردن آن شخص می‌کنند. آنها تمایل دارند رفتارهای منفعل و چسبنده‌ای از خود نشان دهند و از جدایی می‌ترسند.
- اختلال شخصیت وسواسی-اجباری (OCPD): این بیماری با نیاز مداوم و شدید به نظم، کمال‌گرایی و کنترل (بدون هیچ جایی برای انعطاف‌پذیری) مشخص می‌شود که در نهایت باعث کندی یا اختلال در انجام یک کار می‌شود. همچنین می‌تواند در روابط اختلال ایجاد کند.
روش‌های درمان اختلال شخصیت در بزرگسالان
درمان اختلالات شخصیتی می‌تواند چالش برانگیز باشد زیرا افرادی که اختلالات شخصیتی دارند همیشه باور ندارند که رفتار مشکل‌ساز دارند. در نتیجه، آنها اغلب به دنبال درمان نیستند و معمولا اطرافیانشان به دنبال درمان هستند. چند درمان مختلف وجود دارند که می‌توانند در مدیریت اختلالات شخصیتی موفق باشند که آنها را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
روان درمانی
روان درمانی بهترین روش درمان اختلال شخصیت در بزرگسالان است که معمولا با صبحت انجام می‌شود. اهداف اصلی روان درمانی شامل کاهش پریشانی، درمان رفتارهای ناسالم و اصلاح ویژگی‌های شخصیتی است. برای انجام روان درمانی، باید به یک روانکاو خوب در تهران مراجعه کرد تا ریشه مشکلات شخصیتی را در فرد پیدا کند.
دارو
اگرچه هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلالات شخصیتی استفاده نمی‌شود، اما مواردی وجود دارد که ثابت شده داروهای خاصی به کاهش علائم اختلال شخصیتی کمک می‌کنند. داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای ضد اضطراب یا داروهای تثبیت کننده خلق و خو ممکن است به درمان برخی از علائم مشاهده شده در افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی کمک کنند. البته لازم است تا دارو حتما توسط روانپزشک برای فرد تجویز شود و به صورت خودسرانه مصرف نشود.
هنر درمانی
هنر درمانی، رویکردی نوین در روان‌درمانی است که از فرآیندهای خلاقانه و آفرینش هنری به عنوان ابزاری برای بهبود و ارتقای سلامت روان، جسم و عواطف افراد بهره می‌برد. اگر اختلال شخصیت در فردی تشخیص داده شده است، هنر درمانی می‌تواند کمک شایانی در بهبود وی نماید. اگر در بیان و کنترل احساسات خود مشکل دارید، هنر درمانی می‌تواند کمک شایانی به شما نماید. در جلسات هنر درمانی، که توسط یک هنردرمانگر متخصص هدایت می‌شود، فرد تشویق می‌شود تا با استفاده از مواد و تکنیک‌های هنری گوناگون مانند نقاشی، طراحی، مجسمه‌سازی، کلاژ، عکاسی، موسیقی، نمایش و حرکت، به ابراز خود بپردازد.
نحوه دریافت مشاوره اختلال شخصیت در بزرگسالان
برای دریافت مشاوره اختلال شخصیت در بزرگسالان با مشاوران و روانپزشکان مجرب کلینیک سرو، تنها کافی است تا از طریق شماره 02122848963 با مجموعه ما تماس حاصل فرمایید تا نوبت جلسات درمانی خود را رزرو کنید و در زمان مقرر شده در کلینیک سرو حضور یابید تا روند درمان شما یا عزیزانتان را آغاز نماییم.
سوالات متداول
علائم اختلال شخصیت پارانوئید در افراد چیست؟
بی‌اعتمادی و سوءظن شدید به دیگران، که اغلب به عنوان بدخواهی تعبیر می‌شود جزو علائم شایع اختلال شخصیت پارانوئید هستند.
علائم اختلال شخصیت اسکیزوفرنی در بزرگسالان چیست؟
علائم بیماری اسکیزوفرنی شامل هذیان، توهم و رفتار به شدت آشفته می‌باشد.
چه عواملی باعث اختلال شخصیتی در بزرگسالان می‌شوند؟
اختلالات شخصیتی از جمله بیماری‌های روانی هستند که عواملی همچون ژنتیک، تغییرات مغزی، آسیب‌های دوران کودکی و … باعث ایجاد آنها می‌شود.
آیا می‌توان از اختلال شخصیت در بزرگسالی پیشگیری کرد؟
در حال حاضر، هیچ راه شناخته‌شده‌ای برای پیشگیری از اختلالات شخصیتی وجود ندارد، اما بسیاری از مشکلات مرتبط با آن ممکن است با درمان کاهش یابد. درخواست کمک به محض بروز علائم می‌تواند به کاهش اختلال در زندگی، خانواده و دوستی‌های فرد کمک کند.
